In een eerste fase dient de website enerzijds om te informeren over mensenhandel. Anderzijds kunnen slachtoffers of getuigen van mensenhandel dit via een online formulier rapporteren dat je vindt onder de knop: zoek hulp: 'ik ben slachtoffer' of 'ik ken een slachtoffer'. Tegen eind 2022 zou er ook een centraal telefoonnummer komen waar slachtoffers of getuigen terecht kunnen.
In een derde fase, vermoedelijk in 2023, zou er gestart worden met een beveiligd backendsysteem waar politiemensen, andere eerstelijnsdiensten en hulpdiensten toegang tot zullen hebben om registraties te doen. Hier zal men ook specifieke informatie kunnen verkrijgen die niet openbaar verspreid zal worden maar beperkt blijft tot de mensen met de juiste login.
"De multidisciplinaire aanpak is primordial"
In België gebeurt het beleid en de aanpak van de strijd tegen mensenhandel en mensenmokkel multidisciplinair. De politie is een belangrijk deel in deze samenwerking
Vaak zijn wij als politiemensen de enige kans voor het slachtoffer om te ontsnappen aan de exploitatie. Het herkennen van een mogelijke situatie van menshandel en / of het herkennen van een mogelijk slachtoffer van mensenhandel is 'life saving'. De eerste vaststellingen gebeuren vaak door onze politiemensen op het terrein en door onze partners
Binnen de Geïntegreerde Politie strijden verschillende diensten al lang tegen mensenhandel. We brengen hier drie getuigenissen zowel vanuit de Lokale Politie als de Federale Gerechtelijke Politie.
Eerste hoofdinspecteur Johan Debuf, sectiehoofd Mensenhandel is referentieambtenaar mensenhandel voor de politiezone Brussel Noord (PZ PolBRUNO) :
"De sectie Mensenhandel van de Lokale Politie Brussel Noord is zowel op gerechtelijk als op bestuurlijk vlak actief. Bestuurlijk voeren wij controles uit in het kader van de gemeentelijke politiereglementen, ten behoeve van de dienst Bestuurlijke Politie van de gemeentes. Deze controles worden gecombineerd met het gerechtelijke luik, onze Pro-Actieve recherche, waaruit situaties, waarbij een vermoeden rijst van een potentieel slachtoffer mensenhandel, verder onderzocht kunnen worden om te komen tot een gefundeerd gerechtelijk dossier. Tevens gaan wij verder met elke klacht of aangifte van feiten van mensenhandel of -smokkel, waarbij ernstige aanwijzingen zijn van de feiten. Voor ons is detectie van het grootste belang, detectie door onszelf en/of door derde partijen. Bij elk geval of vermoeden van mensenhandel/-smokkel blijft voor ons het belang van het slachtoffer centraal en primordiaal."
"Het meldpunt voor slachtoffers van mensenhandel zal bemand worden door personeel van de verschillende opvangcentra (Pag-Asa in Brussel, Payoke in Antwerpen en Sürya in Luik, nvdr). Daar zal dus een eerste filter zijn naar de dringendheid m.a.w. de graad van gevaar voor de fysieke integriteit van het potentiële slachtoffer en de lokalisatie van de gemelde feiten. Op basis van de dringendheid zal er eventueel een vraag komen tot politionele tussenkomst of minstens een verificatie door een politie- of sociale inspectiedienst. Bij minder dringende gevallen kunnen de centra eerst zelf overgaan tot een intake van het slachtoffer (met een 45-daagse reflectie periode zoals voorzien in de omzendbrief) vooraleer een klacht bij de politiediensten te laten acteren, waarbij we terug bij de klassieke manier van werken komen."
Hoofdinspecteur Christophe ADAM, rechercheur bij de Federale Gerechtelijke Politie van Luxemburg (FGP Lux), afdeling Criminaliteit tegen personen en teamchef Moordzaken, Zeden en Mensenhandel (MH).
"In het kader van onze activiteiten zijn we belast met de onderzoeken in verband met mensenhandel en mensensmokkel. Het kan gaan om onderzoeken naar economische en financiële uitbuiting, maar ook seksuele uitbuiting en mensensmokkel, voornamelijk naar Engeland. We ontmoeten en luisteren naar het verhaal van de slachtoffers en de verdachten en we werken altijd onder het gezag van het parket of van een onderzoeksrechter."
"Het onderzoek start altijd op basis van informatie die al dan niet het voorwerp uitmaakt van processen-verbaal afkomstig van eerstelijnseenheden zoals zones van de Lokale Politie, de Federale Wegpolitie (DAH), de Spoorwegpolitie (SPC) enz. Wat het eigenlijke onderzoek betreft, gaat het om klassieke methoden met hier een internationaal aspect. De steun van de Centrale directie voor de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit, afdeling mensenhandel (DJSOC MH) is in die context van essentieel belang vanwege de centralisatie van de informatie en de contacten die ze hebben kunnen leggen met de Belgische maar ook met de buitenlandse collega's!"
"Wanneer we een persoon voor ons hebben die beweert slachtoffer te zijn of bij wie een sterk vermoeden bestaat dat hij of zij slachtoffer kan zijn, nemen we contact op met de vzw Sürya in Luik die ons steun en bijstand verleent tijdens de opvang van deze persoon. Mensenhandel en -smokkel is een materie die van de rechercheurs een menselijke, niet-oordelende houding vergt en veronderstelt dat ze luisteren naar de slachtoffers en hun wensen! De multidisciplinaire aanpak is cruciaal en de samenwerking tussen alle partners is de garantie voor succes ."
"De tijd zal uitwijzen of het meldpunt zal toelaten om nieuwe dossiers op te starten!"
Eerste commissaris Filip Bovyn is diensthoofd van de afdeling mensenhandel, mensensmokkel, sociale fraude bij de Federale Gerechtelijke Politie (FGP) Antwerpen.
"De afdeling die ik leid, onderzoekt voornamelijk de misdrijven mensensmokkel, mensenhandel en sociale fraude/economische uitbuiting. Wat mensenhandel betreft, gaat het over dit fenomeen in al zijn vormen zoals seksuele uitbuiting, economische uitbuiting, illegale handel in organen, uitbuiting in bedelarij en het verplicht plegen van misdrijven. Seksuele en economische uitbuiting komen veruit het meeste voor."
"Zodra wij kennis krijgen van aanwijzingen van mensenhandel gaan wij aan de slag. Hierbij hebben wij twee uitgangspunten. Enerzijds werken wij op de organisatie die zich bezighoudt met deze feiten door alle betrokkenen en hun respectievelijke rol in kaart te brengen. Daarvoor verzamelen wij de bewijzen van deze feiten en de betrokkenheid van de daders zodat wij een degelijk gestoffeerd dossier hebben vooraleer wij tussenkomen. Eén en ander kan gebeuren met alle mogelijke middelen, zoals fysieke vaststellingen, getuigenverklaringen, telefonieonderzoek en -tap ... maar ook middels toepassing van bijzondere technieken. Tegelijk wordt, indien mogelijk, ook een vermogensonderzoek opgestart, zodat desgevallend kan overgegaan worden tot inbeslagname van illegale vermogensvoordelen."
"Anderzijds trachten wij alle slachtoffers te identificeren en proberen hen na tussenkomst uit het criminele circuit te halen. Dit is niet zo eenvoudig. Wij worden regelmatig geconfronteerd met slachtoffers die 'geen slachtoffer willen zijn', of 'zichzelf niet beschouwen als slachtoffer'. Vaak hebben zij andere waarden en normen bv. tegenover seksualiteit of arbeidsethiek, of zijn zij zodanig geïndoctrineerd dat zij niet inzien dat zij daadwerkelijk slachtoffer zijn. Zij werken dan ook vaak niet mee met het onderzoek en wensen ook het statuut 'slachtoffer mensenhandel' niet te aanvaarden. Eens zij wel erkennen dat zij slachtoffer zijn, blijft de drempel om naar de politie en zelfs naar hulpverlening te stappen nog erg groot."
"Binnen de Stad Antwerpen hebben wij een goede verstandhouding met het prostitutieteam van de politiezone Antwerpen, evenals met de prostitutieambtenaar van de stad. Zij zijn onze ogen en oren op het terrein."
"Wat betreft opvang van slachtoffers werken wij vaak samen met de erkende centra. Gezien de geografische realiteit is dit uiteraard voornamelijk met Payoke, die voor de opvang en begeleiding van slachtoffers zorgen."
"Omdat misdrijven als mensensmokkel en mensenhandel, hoewel op zich zeer verschillend, vaak samen voorkomen, behandelen we bij FGP Antwerpen beide fenomenen binnen dezelfde afdeling. We zien namelijk dat slachtoffers soms eerst naar Europa gesmokkeld worden om er vervolgens uitgebuit te worden."
"De oprichting van het meldpunt voor slachtoffers van mensenhandel is uiteraard een stap in de goede richting. Dit initiatief zal de spreekwoordelijke drempel, waarover hierboven sprake, daadwerkelijk kunnen verlagen. Uiteraard staan wij er voor open - en zijn wij zelfs vragende partij - om dossiers aan te vatten die eventueel zouden voortkomen uit de meldingen via dit forum."
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: "Heel wat slachtoffers weten niet dat ze uitgebuit worden door mensenhandelaars omdat ze hun rechten en de arbeidswetgeving niet kennen. Anderzijds worden ze in de macht van mensenhandelaars gehouden, kennen ze het hulpaanbod niet of durven ze niet naar de politie te stappen. Daarom richten we dit centraal meldpunt op. Zo proberen we te sensibiliseren, vormen van mensenhandel beter te doen herkennen, drempels om melding te maken te verlagen en de kans op aangifte en opname in een hulpcentrum te vergroten. Ook de centra worden stevig versterkt en hun budgetten structureel verankerd in de wet."
Naar aanleiding van de Werelddag tegen mensenhandel lanceerde het United Nations Office on Drugs and Crime (Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding) de 'Blue Heart'-campagne (blauwe hart). Overal in België zullen steden gebouwen op zaterdag 30 juli blauw laten kleuren. Ook zijn er pins met het blauwe hart die opgespeld kunnen worden.
In de gebouwen van de Federale Politie zowel in het RAC als in de Kroontuinen kan je affiches vinden rond het thema van dit jaar: 'Shine the light on Human Trafficking' (maak mensenhandel zichtbaar).
Meer weten: